Hai con vật có nghĩa

Quả nhiên, bầy chó của nhà người thợ kim hoàn nghe mấy tiếng mèo kêu vội vàng xông ra đuổi. Mèo dẫn chúng đi thật xa nên chó ta lẻn vào nấp dưới một cái hầm, vô sự.

Khi hai con vật gặp lại nhau, chúng tìm tòi khắp trong nhà. Tất cả của cải của lão kim hoàn đều bỏ trong một cái rương xe, luôn luôn khóa kín, không dễ gì lọt vào được. Mèo bèn cố sức tìm tòi, chụp bắt được một con chuột. Chuột van lạy xin tha mạng. Mèo bảo nó dẫn mình đi gặp chuột chúa đàn. Mèo nói rõ chuột chúa biết việc mình lấy cho được viên ngọc; đổi lại, mèo hứa sẽ không chạm đến tôn tộc nhà hắn. Chuột chúa đàn vâng dạ rối rít:

– Để tôi bảo lũ con cháu, tôi tớ trong nhà khoét chiếc rương của nó ra, tìm cho các ông.

Nhưng đến khi lọt được vào rương, lũ chuột tìm mãi vẫn không thấy ngọc. Chuột chúa đàn ra báo lại cho mèo biết, và nói:

– Trong rương này có một cái hộp bằng bạc. Có lẽ nó giấu trong đó; cái hộp đó thì khó lòng mà gặm được.

– Vậy làm thế nào bây giờ? – mèo hỏi.

– Chỉ có cách là chúng tôi sẽ nhờ xóm giềng hợp sức cùng chúng tôi khoét rộng lỗ thủng làm sao đưa lọt cái hộp ra đây cho các ông tìm.

– Thế thì làm gấp đi!

Chỉ trong một đêm, cả xóm nhà chuột đã lấy được cái hộp đưa cho mèo. Hai con vật tìm cách phá hộp ra, quả thấy viên ngọc của chủ. Chúng vô cùng mừng rỡ.

Sau khi ra khỏi nhà người thợ kim hoàn, chó tranh mèo mang ngọc. Nhưng đến lúc sắp sửa sang sông, vì mắng nhau với một con chó khác, nên chó đã để ngọc văng xuống nước. Một con cá trông thấy ngọc sáng vội bơi tới đớp và nuốt ngay.

Thấy chó để mất ngọc, mèo giận quá, mắng chó một trận thậm tệ. Chó biết lỗi, lặng thing, cuối cùng mếu máo:

– Biết làm sao bây giờ?

Suy nghĩ một lát, mèo tìm được một kế bảo chó:

– Chúng ta sẽ tìm đến một nhà thuyền chài ở vùng này xin ở với họ. Thế rồi chờ khi họ câu được con cá đã nuốt viên ngọc thì sẽ tìm cách cướp lấy đem về.

Chó khen mưu kế hay, bèn cùng mèo tìm đến một gia đình ông chài đang đỗ thuyền lại ở bờ sông phơi lưới. Hai con vật tỏ ra rất khôn ngoan, hiền lành nên được cả nhà đối đãi tử tế.

Mấy hôm sau, ông chài đánh mẻ lưới được một con cá chày rất lớn, mổ ruột ra, thấy có viên ngọc. Chó và mèo khấp khởi mừng thầm. Trong khi cả nhà đang trao ngọc cho nhau để xem của lạ, thì mèo tiến lại cọ vào người chủ. Nhân khi chủ sơ ý, nó nhảy lên ngoạm lấy viên ngọc và nhanh chóng cong đuôi nhảy lên bờ chạy mất. Thấy thế, chó cũng ba chân bốn cẳng chạy theo trước con mắt ngơ ngác của mấy bố con ông chài.

Lần này mèo tranh chó mang ngọc. Mèo lên mặt khôn bảo chó:

– Lần trước ngậm bị rơi mất, lần này có cách rất hay là đội lên đầu. Sắp đến nhà, chả sợ gì nữa.

Nó nói thế thì làm như thế.

Nào ngờ mới đi được một quãng đường, bấy giờ có một con quạ đang bay trên không trung, nhác thấy có cái gì lấp lánh trên đầu con mèo, thì thình lình sà xuống đớp lấy rồi bay lên đậu ở một cành cây cao. Thấy ngọc lại mất, chó đến lượt chửi mắng mèo rất dữ, rồi nói:

– Ngọc rơi xuống nước còn có thể lấy được, chứ bay lên trời thì đừng có hòng.

Mèo buồn rầu, nhưng ngẫm nghĩ một lát, nó lại bảo chó:

– Đúng rồi. Tao đã nghĩ ra được một kế.

Chó hỏi:

– Kế gì?

Mèo đáp:

– Gỉa chết bắt quạ.

Nói xong, mèo chạy xuống bờ sông uống một bụng nước đầy căng. Đoạn trở về xua chó trốn đi một chỗ, còn một mình thì tới nằm dưới gốc cây phơi bụng trắng hếu giả vờ chết.

Qụa đang ngậm ngọc, đậu trên cây cao nhìn thấy thoáng có bóng con vật chết vội vàng bay xuống toan rỉa thịt. Nhưng khi quạ vừa bay sáp lại thì mèo đã nhảy xổ lên vồ lấy quạ. Qụa van lạy xin trả lại viên ngọc cho mèo để được tha mạng. Mèo chỉ đợi có thế ngoạm lấy viên ngọc, ra đi.

Lần này, cả hai con đưa ngọc về đến nhà vẹn toàn. Anh chàng thủy thủ lấy lại được món tặng vật của Long Vương, hết sức vui mừng. Anh càng thêm quí mến con vật có tình có nghĩa.

Hết.